CODZIENNE REFLEKSJE
ZACHOWAJ OPTYMIZM
Inne Kroki pozwalają utrzymać trzeźwość i nieźle funkcjonować. Jednak Krok Jedenasty pozwala nam wzrastać i rozwijać się.
Język Serca, str. or. 240
Trzeźwiejącemu alkoholikowi dużo łatwiej jest optymistycznie patrzeć na życie. Optymizm jest naturalnym efektem mojej rosnącej stopniowo umiejętności jak najlepszego wykorzystywania każdej sytuacji, zamiast doszukiwać się w niej tego, co najgorsze. Im dłużej nie piję, tym jaśniejszy staje się mój umysł, przez co coraz wyraźniej widzę rzeczywistość – a to pozwala mi działać racjonalnie i planowo.
Choć trzeźwość fizyczna ma podstawowe znaczenie, mogę osiągnąć wyższy stopień samorealizacji, jeśli będę rozwijał w sobie rosnącą gotowość do podporządkowania się przewodnictwu i wskazówkom Siły Wyższej. Gotowość ta płynie z mojego uczenia się – i praktykowania – zasad programu AA. Kombinacja trzeźwości fizycznej i duchowej stanowi treść coraz bardziej pozytywnego życia
JAK TO WIDZI BILL – s 306
Czy celem jest szczęście?
Nie sądzę, by chodziło tu o szczęście czy nieszczęście. Jak mierzymy się z problemami, w obliczu których stajemy? Jaką wyciągamy z nich naukę i pożytek i jak przekazujemy je innym, o ile są tej wiedzy ciekawi?
Moim zdaniem, jesteśmy na tym świecie uczniami w wielkiej szkole życia. Naszym przeznaczeniem jest dokładać starań, by samemu wzrastać i pomagać wzrastać innym – wzrastać w bezwarunkowej i bezinteresownej miłości. Krótko mówiąc, próbujemy przybliżać się do obrazu i podobieństwa Boga, jakkolwiek Go pojmujemy.
Kiedy doznajemy bólu, mamy być gotowi czegoś się na nim nauczyć, a także dopomóc w tym innym ludziom. Kiedy zaś zaznajemy szczęścia, mamy je przyjąć jako dar i podziękować za nie Bogu.
List, 1950
DZIEŃ PO DNIU
Stawanie się bezinteresownym
Tylko dzięki łasce naszej Siły Wyższej możemy poczuć spokój i pogodę ducha. Wiemy, że decyzje oparte na samych sobie kończą się bólem. Musimy zastąpić siebie miłością. Jeśli nasze serca są pełne ego, nie ma w nich miejsca dla Siły Wyższej.
Zaczynamy stawać się bezinteresowni, gdy rozpoznajemy, że potrzebujemy Siły Wyższej w naszym życiu. Nauczyliśmy się z doświadczenia, że żaden inny sposób nie jest dla nas dobry. To działa! Jedynym celem mówienia o sobie jest poznanie tego, od czego próbujemy się uwolnić, co zastępujemy Siłą Wyższą.
Czy jestem teraz osobą bezinteresowną?
Siło Wyższa, pozwól mi włożyć trochę więcej Ciebie w miejsce, w którym wciąż mam dużo siebie.
Zrobię dziś coś dla innych, na przykład… .
SPACER W SUCHYCH MIEJSCACH
Wola Boża i Moja wola. Fałszywi bogowie.
Zawsze ryzykowne jest ogłaszanie z całą pewnością tego, co uważamy za wolę Bożą, nawet dla nas samych. Rzadko pomocne jest wykorzystywanie własnego sukcesu materialnego jako przykładu Bożej łaski. „Czyż Bóg nie jest milionerem?” – powiedział pewien duchowy przywódca w obronie swojego luksusowego stylu życia.
Rozsądnie jest wierzyć, że Bóg poprowadzi nas do właściwej kariery i możliwości biznesowych, które odpowiadają naszym potrzebom. Możemy nawet wierzyć, że powszechny dobrobyt jest częścią Bożego planu, choć obecnie daleko nam do niego. Nie musimy zazdrościć bogatym ludziom, ani nie powinniśmy chcieć zabierać im tego, co mają.
Prawdziwym niebezpieczeństwem utożsamiania dobrobytu z wolą Bożą jest to, że to, co materialne, szybko staje się dominujące. Możemy również wpaść w pułapkę mierzenia duchowego postępu stanem naszego konta bankowego. Może to prowadzić do egoizmu i arogancji, które natychmiast wypierają siłę duchową. Mieliśmy już gorzkie doświadczenie uczynienia fałszywego boga z alkoholu. Nie wolno nam tworzyć nowego fałszywego boga z sukcesu materialnego.
Przyjmę każdy sukces materialny z wdzięcznością, wiedząc, że moje prawdziwe zaufanie musi być w Bogu.
ZACHOWAJ TO W PROSTOCIE
. . modląc się jedynie o poznanie Jego woli względem nas i moc do jej wypełnienia. – Druga połowa Kroku Jedenastego
Krok Jedenasty uczy nas jak się modlić. Modlimy się, by wola Boża zastąpiła naszą. Nasza wola wpędziła nas w kłopoty. Wola Boża prowadzi nas do prawdziwego spokoju. Modlimy się o moc do życia duchowego. To ważne, ponieważ życie duchowe wymaga wiele siły i odwagi.
Droga trzeźwości nie zawsze jest łatwa. Wymaga samodyscypliny. Musimy powiedzieć „nie” naszej własnej woli. Podążamy za wolą Boga. Nagrody są wspaniałe. Uzyskujemy trzeźwość. Zyskujemy spokój. Zyskujemy przyjaźń. Odzyskujemy rodzinę. Zyskujemy głęboką, pełną miłości relację z Siłą Wyższą, która pragnie pokoju i radości dla nas i dla świata.
Modlitwa na dziś: Droga Siło Wyższa, modlę się słowami Kroku Jedenastego. Modlę się, by poznać Twoją wolę dla mnie. I modlę się, abym miał moc, by wypełnić Twoją wolę.
Działanie na dziś: Zbadam swoje życie. Sprawdzę, w jaki sposób moja wola wchodzi w drogę woli Bożej.
JĘZYK WYZWOLENIA
Proces opłakiwania straty
Pozwolenie sobie na opłakanie straty to poddanie się życiu i zdrowieniu. Według Patricka Carnesa, Dwanaście Kroków jest „programem pozwalającym uporać się ze stratami, programem pozwalającym uporać się ze smutkiem i żalem”.
Jak opłakiwać? Niezdarnie. Niedoskonale. Zazwyczaj z wielka dozą oporu. Często ze złością i próbami targowania się. Ostatecznie przez poddanie się bólowi.
Według Elisabeth Kubler-Ross proces opłakiwania straty składa się z pięciu etapów: zaprzeczenia i buntu, gniewu, targowania się, przygnębienia i w końcu pogodzenia się. W taki sposób opłakujemy stratę; w taki sposób ją akceptujemy i w taki sposób reagujemy na zmiany, które niesie życie.
Chociaż na papierze ten pięciostopniowy proces jest logicznie uporządkowany, w rzeczywistości nie jest on taki spójny i klarowny. Nie przechodzimy przez niego po kolei, szufladka po szufladce. Zazwyczaj brniemy, plącząc się, kopiąc i wrzeszcząc, szarpiąc się do przodu i do tyłu, dopóki nie osiągniemy stanu uspokojenia zwanego akceptacją.
Kiedy mówimy o „nieskończonych sprawach” z przeszłości, zazwyczaj mamy na myśli straty, których nie zaakceptowaliśmy do końca. Mówimy o utknięciu gdzieś w trakcie procesu opłakiwania straty. Zazwyczaj dla dorosłych dzieci alkoholików i współuzależnionych takim zatorem jest zaprzeczenie lub bunt. Przejście przez etap zaprzeczenia jest pierwszym i najbardziej niebezpiecznym krokiem w procesie opłakiwania straty, lecz jednocześnie pierwszym krokiem w kierunku akceptacji.
Możemy nauczyć się rozumieć proces opłakiwania strat i jego znaczenie w zdrowieniu. Nawet pozytywne zmiany podczas zdrowienia mogą przynieść straty i w konsekwencji ból. Możemy nauczyć się pomagać sobie i innym poprzez zrozumienie i zaznajomienie się z tym procesem. Możemy nauczyć się w pełni akceptować stratę, odczuwać ból, akceptować i wybaczać, aby móc doświadczać radości i miłości.
Dzisiaj, Boże, pomóż mi otworzyć się na proces opłakiwania straty. Pomóż mi przejść przezeń łagodnie, akceptując wszystkie jego etapy, abym mógł zaznać spokoju i akceptacji. Pomóż mi być łagodnym w stosunku do siebie i innych w trakcie przechodzenia przez ten jakże ludzki etap zdrowienia.
Dzisiejsze refleksje – wszystkie w wersji audio
KROK JEDENASTY
„Dążyliśmy poprzez modlitwę i medytację do coraz doskonalszej więzi z Bogiem, jakkolwiek Go pojmujemy, prosząc jedynie o poznanie Jego woli wobec nas oraz o siłę do jej spełnienia”
MODLITWA i medytacja są dla nas najważniejszymi środkami świadomej więzi z Bogiem.
My, Anonimowi Alkoholicy, jesteśmy ludźmi czynu – czerpiemy zadowolenie, zazwyczaj po raz pierwszy w życiu, z rozwiązywania codziennych problemów, nie szczędzimy też czasu i wysiłku, aby pomóc innym alkoholikom. Nic więc dziwnego, że często lekceważymy poważną medytację i modlitwę jako coś, co w gruncie rzeczy nie jest konieczne. Owszem, przyznajemy, że w krytycznych sytuacjach modlitwa może nam pomóc, ale z początku wielu z nas uznaje ją za dość tajemniczą praktykę osób duchownych, która dla nas może mieć co najwyżej drugo rzędne znaczenie. A niektórzy z nas w ogóle w te modły i medytacje nie wierzą.
Dla części nowicjuszy, a także dla tych agnostyków, którzy wciąż jeszcze traktują grupę AA jako swoją Siłę Wyższą, nawet najbardziej logiczne i poparte doświadczeniem argumenty na rzecz skuteczności modlitwy mogą być nie przekonujące lub nie do przyjęcia. Ci spośród nas, którzy niegdyś odczuwali podobnie, doskonale to rozumieją. Dobrze pamiętamy własny bunt przeciwko padaniu na klęczki przed jakimkolwiek Bogiem. Wielu z nas miało niezbite argumenty logiczne na „dowód” nieistnienia Boga.
Jak wytłumaczyć wszystkie katastrofy, choroby, okrucieństwa i niesprawiedliwości na świecie? Tragedie życiowe z powodu wrodzonych wad lub niezawinionych kolei losu? Skoro w otaczającej nas rzeczywistości nie ma miejsca na sprawiedliwość, nie ma więc i Boga.
Czasami rozumowaliśmy nieco bardziej okrężnie. Zgoda, mówiliśmy sobie, najpierw była kura, a potem jajko. Bez wątpienia Wszechświat miał jakąś „przyczynę”’, być może Boga Atomu, na przemian gorącego i zimnego. Ale nigdy przecież nie było dowodów na istnienie Boga, który rozumiałby ludzi i troszczył się o nich. Owszem, byliśmy pełni uznania wobec AA i bez wahania przyznaliśmy, że AA dokonuje cudów. Ale wzbranialiśmy się przed medytacją i modli twą, tak jak uczony przed eksperymentem, który mógłby obalić drogą mu teorię. Ale w końcu zaryzykowaliśmy eksperyment, a kiedy uzyskaliśmy nieoczekiwane wyniki zaczęliśmy inaczej odczuwać i przekonaliśmy się. Modlitwa i medytacja stały się nam potrzebne. Później spostrzegliśmy, że to samo może się zdarzyć każdemu, kto tylko spróbuje. Jak ktoś kiedyś mądrze powiedział: „Z modlitwy wyśmiewają się niemal wyłącznie ci, którzy nigdy tak naprawdę jej nie próbowali”.
Ludziom, którzy praktykują ją, modlitwa jest równie potrzebna jak powietrze, słońce i pokarm. I to z tych samych powodów. Kiedy odmawiamy sobie powietrza, słońca czy jedzenia, cierpi nasze ciało. Kiedy zaś odwracamy się od modlitwy i medytacji, w identyczny sposób pozbawiamy umysł, uczucia oraz intuicję żywotnie potrzebnego im pokarmu. Jak ciało upada na siłach z braku pożywienia – tak samo dusza. Wszyscy potrzebujemy światła Bożego, pokarmu z Jego siły i czystej atmosfery Jego łaski. W zadziwiającej mierze to, co się dzieje w AA, potwierdza tę odwieczną prawdę.
Istnieje bezpośredni związek między badaniem samego siebie, medytacją i modlitwą. Przynoszą one ulgę i pożytek, nawet jeśli są praktykowane niezależnie od siebie.
Kiedy jednak są logicznie powiązane i splecione ze sobą tworzą niezachwiany fundament życia. Chwilami pozwalają nam odczuć ostateczną rzeczywistość Królestwa Bożego. Dają nam kojącą i umacniającą świadomość, że także i na tym świecie nasz los będzie bezpieczny, dopóki będziemy się starali, choćby nawet niedoskonale, poznać wolę Stwórcy i spełniać ją.
Jak już przekonaliśmy się, baczne przyglądanie się sobie pozwala nam wykorzystać nową wizję samych siebie, podyktowane tym spojrzeniem czyny oraz spokój w celu zrównoważenia mrocznej, negatywnej strony osobowości. Jest to krok w stronę takiej pokory, która pozwala nam na przyjęcie Bożej pomocy. Ale to tylko pierwszy krok. Będziemy chcieli pójść dalej.
Będziemy chcieli, by dobro, które jest w nas wszystkich, nawet najgorszych, mogło się rozwijać i kwitnąć. Z pewnością będziemy do tego potrzebować orzeźwiającego powietrza i dużo zdrowego pokarmu. Ale nade wszystko będzie my potrzebować światła słonecznego, bo przecież w ciemności nic nie urośnie. Medytacja jest naszym krokiem ku słońcu. Jak więc mamy medytować?
Istnieje oczywiście ogromna tradycja modlitwy i medytacji, ciągnąca się przez stulecia. Biblioteki i domy modlitwy mogą dostarczyć poszukującym wypróbowanych, bezcennych wzorów. Można się spodziewać, że każdy AA związany z jakąś religią czy wyznaniem, które kładą nacisk na medytację, podejmie tę praktykę z większą niż dawniej żarliwością. Co jednak mają zrobić ci, którzy nie wiedzą nawet od czego zacząć?
Zacznijmy więc teraz. Na początek przyjrzyjmy się jakiejś jednej modlitwie. Nie musimy daleko szukać, bo przecież wielcy ludzie różnych wyznań pozostawili ogromny wybór. Zatrzymajmy się teraz na jednej z klasycznych modlitw.
Jej autor już od kilkuset lat jest uznawany za świętego. Nie powinno to nas uprzedzić lub odstraszyć, bo choć nie był on alkoholikiem, święty ten podobnie jak my przeszedł przez emocjonalne piekło. A kiedy już przezwyciężył cierpienie, w tej oto modlitwie wyraził to co przeżył, co odczuwał i jakim sam pragnął się stać:
Panie, uczyń ze mnie narzędzie Twojego pokoju, ażebym niósł miłość tam, gdzie panuje nienawiść; wybaczenie tam, gdzie panuje krzywda; jedność tam, gdzie panuje niezgoda; prawdę tam, gdzie panuje mylny osąd; wiarę tam, gdzie panuje zwątpienie; nadzieję tam, gdzie panuje rozpacz; światło tam, gdzie panuje mrok; radość tam, gdzie panuje smutek. Spraw, abym zamiast szukać pociechy, pociechą wspierał; zamiast szukać zrozumienia, zrozumienie okazy wał; zamiast szukać miłości, miłość ofiarowywał. Albo wiem dając – otrzymujemy; wybaczając – zyskujemy prze baczenie; a umierając – rodzimy się do życia wiecznego.
Będąc nowicjuszami w medytacji, przeczytajmy teraz kilkakrotnie tę modlitwę, bardzo powoli, zatrzymując się nad każdym słowem i wchłaniając głęboko znaczenie każdej frazy i myśli. Postarajmy się pozbyć wszelkiego oporu, wobec tego, co mówi nasz przyjaciel. Bo w medytacji nie ma miejsca na spór. Spokojnie obcujemy z myślami kogoś, kto wie, abyśmy także i my mogli doświadczyć i poznać.
Jak gdyby leżąc na skąpanej słońcem plaży, zrelaksujmy się i oddychajmy głęboko duchową atmosferą tej przepełnionej łagodną mądrością modlitwy. Zapragnijmy uczestniczyć w niesionych przez te wspaniałe słowa mocy duchowej, pięknie i miłości, niechaj dodadzą nam sił i podniosą na duchu A teraz zwróćmy wzrok ku morzu, w zamyśleniu nad jego tajemniczością, i dalej, aż po horyzont, za którym będziemy poszukiwać wszystkich nie znanych jeszcze cudów.
„Wolnego! – powie ktoś – to jakieś bezsensowne bzdury.”
Na taką myśl możemy sobie przypomnieć z pewnym żalem, ileż to wyobrażeń zużyliśmy na puste marzenia, kiedy patrzyliśmy na rzeczywistość przez szkło butelki. Czy nie lubowaliśmy się w bujaniu w obłokach? A teraz, już trzeźwi, czyż nie robimy często tego samego? Więc może naszym problemem nie była wyobraźnia, lecz niemal kompletna niezdolność do skierowania wyobraźni ku właściwym celom. Nie ma przecież nic złego w konstruktywnej wyobraźni, na niej opierają się wszystkie prawdziwe osiągnięcia. Nikt nie może zbudować domu, jeśli uprzednio go sobie nie wyobrazi. Podobnie jest z medytacją – pomaga nam stworzyć wizję duchowych celów, zanim zaczniemy ku nim zmierzać. Wróćmy więc na tę słoneczną plażę albo, jeśli ktoś woli, na łąkę lub w góry.
A kiedy takim prostym sposobem osiągniemy nastrój, w którym możemy bez przeszkód puścić wodze konstruktywnej wyobraźni, spróbujmy postąpić według następującej sugestii:
Raz jeszcze przeczytajmy naszą modlitwę, usiłując wniknąć w jej najgłębszą treść. Pomyślmy teraz o człowieku, który ją po raz pierwszy odmówił. Przede wszystkim chciał stać się „narzędziem”. Potem poprosił o dar niesienia każdemu napotkanemu człowiekowi miłości, przebaczenia, harmonii, prawdy, wiary, nadziei, światła i radości. Następnie wyraził swoje własne pragnienia i nadzieje. Miał nadzieję, że z Bożą pomocą także i on uzyska niektóre z tych skarbów. Będzie do tego dążył poprzez, jak to określił, zapomnienie o sobie. Co przez to rozumiał i jak zamierzał to osiągnąć? Sądził, że lepiej jest pocieszać niż być pocieszany, lepiej rozumieć niż być rozumiany, lepiej wybaczać niż otrzymywać wybaczenie.
To wszystko może stanowić początek tego, co bywa określane mianem medytacji; pierwszą próbę wprowadzenia się w stan będący swego rodzaju rekonesansem duchowej sfery człowieka. Po tym powinniśmy dobrze zastano wić się, w jakim miejscu znajdujemy się obecnie i wybiec myślą ku zmianom, jakie mogą zajść w naszym życiu, jeśli moglibyśmy zbliżyć się do ideału, który staraliśmy się sobie wyobrazić. Medytacje nie zna ograniczeń, nie wymaga początku ani końca, zawsze może rozwijać się dalej. I chociaż możemy korzystać z dostępnych nam wskazówek i przykładów, medytacja ze swej natury jest indywidualną przygodą, podczas której każdy z nas wyznacza własne ścieżki i własne widnokręgi. Ale jej cel jest zawsze jednakowy: doskonalenie świadomej więzi z Bogiem, z jego łaską, mądrością i miłością. Pamiętajmy też zawsze o praktycznym znaczeniu medytacji. Dzięki niej możemy rozszerzać i pogłębiać więź łączącą nas z Bogiem, jakkolwiek go pojmujemy.
Przejdźmy teraz do modlitwy. Modlitwa jest wzniesieniem serca i umysłu ku Bogu, i w tym sensie zawiera W sobie także medytację. Jak się modlić? Jak połączyć modlitwę z medytacją? W potocznym rozumieniu modlitwa jest prośbą do Boga. Otworzywszy się ku Bogu najlepiej jak możemy, próbujemy prosić o to, co jest nam i innym najbardziej potrzebne. Sądzimy, że wszystkie tego rodzaju potrze by są dobrze określone w tym fragmencie Jedenastego Kroku, który mówi o „poznaniu Jego woli wobec nas” oraz 0,sile do jej spełnienia”. Taka prośba znajduje zastosowanie o każdej porze dnia i nocy.
Rano myślimy o mających nadejść godzinach. Czasem o czekającej nas pracy i stwarzanych przez nią okazjach, aby być pomocnym i pożytecznym, a czasem o problemach, jakich może nam przysporzyć. Nie wykluczone, że dziś nadal będą się ciągnąć poważne i niezałatwione sprawy z poprzedniego dnia. Odruchowo chcemy prosić o konkretne rozwiązania konkretnych problemów oraz możliwość dopomagania innym dokładnie w taki sposób, jaki sami uważamy za najlepszy. Tylko że wtedy prosimy Boga o spełnienie naszej woli. Toteż powinniśmy uważniej zastanowić się nad rzeczywistym znaczeniem takiej prośby. Ale nawet wtedy, po przedłożeniu każdej konkretnej proś by, nie zapomnijmy dodać: „Jeśli taka jest Twoja wola”. Prosimy po prostu, aby w ciągu całego dnia Bóg pozwolił nam jak najlepiej rozumieć jego wolę dla nas na ten dzień i aby obdarzył nas łaską, dzięki której będziemy mogli tę wolę wypełniać.
W ciągu dnia, ilekroć musimy sprostać trudnej sytuacji lub podjąć decyzję, ponawiamy tę prostą prośbę: „Bądź wola Twoja, nie moja”. Jeśli w takich chwilach ulegamy silnemu wzburzeniu emocjonalnemu, na pewno uspokoi nas przypomnienie sobie i powtórzenie w myśli jakiejś konkretnej modlitwy czy fragmentu medytacji, który szczególnie do nas przemówił. Dzięki samemu powtórzeniu modlitwy opuści nas gniew, strach, rozczarowanie, uczucie nieporozumienia. Będziemy mogli zwrócić się o najpewniejszą ze wszystkich pomoc, jaką jest poznanie woli Bożej, nie własnej, w chwilach niepokoju. Jeśli w tych trudnych chwilach przypomnimy sobie, że „lepiej jest pocieszać niż być pocieszany, rozumieć niż być rozumiany, kochać niż być kochany” – wypełniamy intencję Jedenastego Kroku.
W tym miejscu ktoś może zadać zupełnie zrozumiałe pytanie: Dlaczego nie zwrócić się bezpośrednio do Boga z naszym zmartwieniem i w modlitwie zapewnić sobie jednoznaczną odpowiedź na nasze problemy?
Jest to możliwe, ale ryzykowne. Spotkaliśmy Anonimowych Alkoholików, którzy z zupełną szczerością i wiarą prosili Boga o konkretne rady w najróżniejszych kwestiach – od dramatycznego kryzysu rodzinnego czy finansowego do kłopotów z jakąś drobną wadą charakteru, na przykład spóźnialstwem. Bardzo często jednak odpowiedzi, które wydają się pochodzić od Boga, w rzeczywistości są nieświadomą racjonalizacją naszych własnych pragnień. Każdy człowiek, nie tylko Anonimowy Alkoholik, który próbuje sztywno kierować swoim życiem przez tego rodzaju modlitwy, czyli przez powoływanie się na głos Boga na każde swoje żądanie, jest bardzo trudną osobą. Na wszelkie wątpliwości co do jego postępowania zawsze odpowiada, że we wszystkich sprawach – wielkich i małych – kieruje się uzyskanym dzięki modlitwie przewodnictwem. Nie przychodzi mu na myśl, że jego własne pobożne życzenia i ludzka skłonność do racjonalizacji mogły wypaczyć to, co uważa za przewodnictwo. W najlepszej wierze stara się narzucić swoją wolę w każdej sytuacji, żywiąc wygodne przekonanie, że postępuje według szczególnych wskazówek Boga. Mając takie złudzenie, mimowolnie może spowodować wiele zmartwień.
Grozi nam jeszcze jedna podobna pokusa. Czasem wydaje nam się, że wiemy, jaka jest wola Boga wobec innych ludzi. Mówimy sobie: „Ten powinien wyzdrowieć z beznadziejnej choroby” albo: „Tej należy się ulga w cierpieniach emocjonalnych”. Modlimy się o spełnienie tych konkretnych próśb. Takie modlitwy są oczywiście z gruntu dobrymi uczynkami, ale często opierają się na założeniu, że my sami znamy wolę Boga wobec osoby, za którą się modlimy. Oznacza to, że szczerej modlitwie towarzyszy pewna doza próżności i zbytniej pewności siebie. Doświadczenie AA uczy nas, że szczególnie w tych przypadkach powinniśmy modlić się o wypełnienie woli Bożej, jakakolwiek ona jest, wobec innych, tak samo jak wobec nas samych.
W AA przekonaliśmy się, że pożytki modlitwy nie mogą budzić wątpliwości. Pożytki te obejmują zarówno wiedzę, jak i doświadczenie. Ci, którzy wytrwali w modlitwie, zdobyli siłę znacznie przewyższającą ich własną oraz mądrość ponad miarę ich naturalnych zdolności. A także coraz większy spokój umysłu, pozwalający zdecydowanie stawić czoło najtrudniejszym problemom.
Przekonujemy się, że otrzymujemy tym więcej wskazówek, im mniej narzucamy się Bogu z prośbami o spełnienie życzeń na obstalunek i na określonych przez nas warunkach. Niemal każdy doświadczony uczestnik AA może poświadczyć, że gdy próbował udoskonalić świadomą więź z Bogiem, wszystkie jego sprawy nieoczekiwanie przyjęły znaczący obrót na lepsze. Doda zarazem, że każdy okres żałoby czy bólu, kiedy ręka Boska wydawała się zbyt cięż ka, a nawet niesprawiedliwa, okazywał się nową lekcją życiową, odkrywał w nim nowe źródła odwagi i w końcu, nieodwołalnie prowadził do wniosku, że Bóg istotnie „W tajemniczy sposób czyni cuda”.
Wszystko to powinno znacznie podnieść na duchu ludzi, którzy stronią od modlitwy, ponieważ nie wierzą w jej skuteczność, albo czują się odcięci od Bożej pomocy i przewodnictwa. Wszyscy z nas, bez wyjątku, przeżywają okresy, kiedy możemy się modlić jedynie z największym wysiłkiem woli. Bywa i gorzej, kiedy ogarnia nas tak silne uczucie buntu, że słowa modlitwy nie chcą nam przejść przez gardło. W takich przypadkach nie powinniśmy mieć sobie tego za złe, a po prostu przeczekać niedobry moment i powrócić do modlitwy, kiedy tylko będzie to możliwe, świadomi, że znów znaleźliśmy się na dobrej drodze.
Być może jedną z największych nagród płynących z medytacji i modlitwy jest poczucie przynależności, które staje się naszym udziałem. Nie jesteśmy już dłużej otoczeni wrogim światem. Nie jesteśmy już zagubieni, przerażeni, udręczeni bezcelowością życia. Od momentu, kiedy uda nam się uchwycić choćby jeden promyk Bożej woli, od momentu, kiedy zaczynamy dostrzegać prawdę, sprawiedliwość i miłość jako realne i odwieczne wartości w życiu przestajemy popadać w głębokie przygnębienie w obliczu przejawów zła, od którego żadne ludzkie sprawy nie są wolne. Wiemy, że czuwa nad nami miłosierdzie Boga. Wiemy, że zwracając się pod Jego opiekę, możemy oczekiwać wybawienia od złego, teraz i w życiu wiecznym.