CODZIENNE REFLEKSJE
PIELENIE OGRÓDKA
Istotą wszelkiego wzrostu i rozwoju jest gotowość do zmian na lepsze i gotowość do wzięcia na siebie odpowiedzialności za konsekwentne ich wprowadzenie.
Jak to widzi Bill, str. 115
Zanim dotarłem do Kroku Trzeciego, zostałem uwolniony od swojej zależności od alkoholu; ale gorzkie doświadczenia pokazały mi, że nieprzerwana trzeźwość wymaga nieprzerwanych wysiłków.
Od czasu do czasu zatrzymuję się i z uwagą przyglądam poczynionym przeze mnie postępom. Za każdym razem stwierdzam, że mój ogródek jest coraz bardziej wyplewiony – ale za każdym razem znajduję nowe chwasty, które rosną w miejscach, o których myślałem, że już je do cna wyplewiłem.
Z punktu zamierzając się na nią łopatą (łatwiej je wyplewić, gdy są jeszcze młode), przez chwilę podziwiam też drobne warzywa i wybujałe kwiaty, których wzrost jest wynagrodzeniem za moje wysiłki. Moja trzeźwość rozrasta się, dojrzewa i przynosi efekty.
JAK TO WIDZI BILL – str. 63
Wolni od zależności
Postawiłem sobie w duchu pytanie: „Czemu Dwanaście Kroków nie może uwolnić mnie od tej nieznośnej depresji?” Nie minęła godzina, jak zacząłem odmawiać fragment Modlitwy św. Franciszka: [Panie, spraw, abym] „…zamiast szukać pociechy, pociechą wspierał”.
Nagle uświadomiłem sobie, że chyba znalazłem odpowiedź na swoje pytanie. Moim podstawowym brakiem było zawsze uzależnienie od ludzi i okoliczności – i jedno, i drugie miało zapewnić mi prestiż, bezpieczeństwo, wiarę w siebie. Gdy nie udawało mi się uzyskać tych wartości w sposób zgodny z moimi perfekcjonistycznymi oczekiwaniami, wówczas rozpaczliwie o nie walczyłem. I poniósłszy w tej walce porażkę, wpadałem w depresję.
Wzmocniony przez Łaskę, która spłynęła na mnie wraz z modlitwą, musiałem więc zdobyć się na wysiłek woli i w działaniu odciąć się od tych niezdrowych zależności emocjonalnych, opartych na fałszywych podstawach. Zrozumiałem, że dopiero wtedy będę na tyle wolny, by kochać tak, jak kochał św. Franciszek.
Grapevine, styczeń 1958
DZIEŃ PO DNIU
Osiąganie równowagi w seksie
Seks zawsze był dla nas problemem w taki czy inny sposób. Niektórzy z nas uprawiali go za dużo, inni za mało; niektórzy byli niemoralni, a inni pruderyjni. Podobnie jak w przypadku innych dziedzin naszego życia, musimy być realistami w kwestii seksu i nauczyć się osiągać równowagę z samym sobą.
Składanie „ślubów czystości” i „pozwalanie sobie na wszystko” są nieco ekstremalne. Przekonujemy się, że równowaga musi zależeć od nas, a nie od poglądów jakiejś instytucji czy kogoś innego.
Czy odnalazłem równowagę w seksie?
Siło Wyższa pomóż mi dostrzec, że moja postawa wobec seksu zależy ode mnie i od Ciebie, a nie od poglądów innych.
Dzisiaj będę dążyć do lepszej równowagi w seksie poprzez …..
SPACER W SUCHYCH MIEJSCACH
Nie karm nałogu – wzmacnianie trzeźwości
Szybko uczymy się, że niewłaściwe jest robienie czegokolwiek, co „karmi” nawyk picia. Osoba zdrowiejąca byłaby na przykład nierozsądna, spędzając czas w środowisku alkoholowym tylko po to, by „pobyć z przyjaciółmi”.
Konstruktywne jest przyjęcie tego samego podejścia w odniesieniu do innych problemów, których chcielibyśmy się pozbyć z naszego życia. Jeśli moim problemem są plotki , nie powinienem ich podsycać, słuchając plotek lub nawet czytając plotkarskie artykuły i książki. Jeśli nagromadziłem długi przez nadmierne wydatki, powinienem zaprzestać robienia zakupów przez internet i innych praktyk, które mogą przynieść więcej niepotrzebnych długów. A jeśli chcę uwolnić swoje życie od użalania się nad sobą, nie powinienem spędzać ani chwili na rozmyślaniu o złych doświadczeniach z przeszłości.
Złe nawyki żyją własnym życiem. Są trochę jak gryzonie, które przedostały się do domu i chcą zostać na stałe. Jednym ze sposobów kontrolowania gryzoni jest wyeliminowanie ich pożywienia. Ta sama zasada dotyczy złych nawyków, które chcemy wyeliminować z naszego życia.
Podejmę zdecydowany wysiłek, aby odciąć się od wszelkich sposobów myślenia, które podsycają moje złe nawyki, niezależnie od tego, jakie one są. Może to obejmować unikanie praktyk, które inni postrzegają jako nieszkodliwe i trywialne. Jednak nic nie jest nieszkodliwe lub trywialne, jeśli stało się destrukcyjne w moim życiu.
ZACHOWAJ TO W PROSTOCIE
Lepiej zgiąć niż złamać. – przysłowie szkockie
Nasz program opiera się na elastyczności. Nazywamy to „poddaniem się”. Poddajemy naszą samowolę opiece Boga. Robimy to, co wierzymy, że nasza Siła Wyższa chce, abyśmy zrobili. Uczymy się tego jako aktu miłości.
Wielu z nas uważało, że poddanie się jest oznaką słabości. Próbowaliśmy wszystko kontrolować. Ale zmieniamy się, gdy jesteśmy w programie coraz dłużej. Uczymy się naginać. Zaczynamy dostrzegać, że najważniejsza jest nauka. Uczymy się robić to, co jest najlepsze dla nas i dla innych. Aby się uczyć, potrzebujemy otwartego umysłu. Aby się naginać, musimy pozostać otwarci. Miłość i troska stają się centrum naszego życia.
Modlitwa na dziś: Siło Wyższa, naucz mnie, że siła pochodzi z wiedzy o tym, jak i kiedy się nagiąć.
Działanie na dziś: Dzisiaj sprawdzę siebie. Jak bardzo jestem otwarty? Czy naginam się, gdy jest to konieczne?
JĘZYK WYZWOLENIA
Siła Wyższa jako źródło
Zrozumiałem, że mogę zatroszczyć się o siebie. Bóg wyręczy mnie w tym, czego nie jestem w stanie sam zrobić. – Członek AA
Bóg, czy też Siła Wyższa, jakkolwiek ją pojmujemy, jest źródłem przewodnictwa i zmiany na lepsze. Nie oznacza to, że nie jesteśmy za siebie odpowiedzialni. Jesteśmy. Lecz nie jesteśmy osamotnieni w tym, co robimy. Zdrowienie nie jest programem typu „zrób-to-sam”. Nie musimy za bardzo przejmować się dokonywaniem wewnętrznej przemiany. Po prostu róbmy to, co do nas należy. Rozluźnijmy się i zaufajmy, że zmiany, których doświadczymy, będą dla nas dobre.
Zdrowienie oznacza, że nie musimy traktować innych ludzi jako źródła zaspokajania naszych potrzeb. Oni mogą nam pomóc, ale nie są źródłem.
W miarę, jak budujemy zaufanie do procesu zdrowienia, zaczynamy rozumieć, że nasza relacja z Silą Wyższą nie zastąpi nam relacji z ludźmi. Nie powinniśmy chować się za przekonaniami religijnymi. Nie powinniśmy wykorzystywać naszej relacji z Silą Wyższą jako wymówki, aby zrezygnować z odpowiedzialności za siebie lub zaniedbać siebie w związku. Możemy zaufać Sile większej od nas, że pozwoli nam skorzystać ze swojej energii, mądrości i przewodnictwa, abyśmy mogli zaspokoić nasze potrzeby.
Dzisiaj zwrócę się do swojej Siły Wyższej jako do źródła zaspokojenia wszystkich moich potrzeb, włączając w to potrzebę przemian, które chcę osiągnąć w procesie zdrowienia.
Dzisiejsze refleksje – wszystkie w wersji audio
DWANAŚCIE KROKÓW I DWANAŚCIE TRADYCJI
Krok Trzeci
„Postanowiliśmy powierzyć naszą wolę i nasze życie opiece Boga, jakkolwiek Go pojmujemy”
STOSOWANIE Kroku Trzeciego można porównać do otwarcia drzwi, które wciąż jeszcze wydają nam się mocno zaryglowane. Potrzebny jest tylko klucz. No i decyzja, żeby wreszcie te drzwi otworzyć. Istnieje tylko jeden klucz: jest nim nasza gotowość. Odryglowane dzięki naszej dobrej chęci drzwi otwierają się same, ukazując ścieżkę i stojący przy niej drogowskaz: „Tędy droga do wiary, która skutku je”. Pierwsze Dwa Kroki ograniczają się do naszego myślenia. Dostrzegliśmy, że jesteśmy bezsilni wobec alkoholu, a także uświadomiliśmy sobie, że wiara, jeśli nawet byłaby to tylko wiara w samo AA, jest dostępna dla każdego. Wnioski te trzeba było przyjąć do wiadomości, a nie wymagały one od nas działania.
Natomiast Krok Trzeci, jak wszystkie pozostałe, wzywa nas do konkretnego działania, ponieważ tylko w działaniu możemy ukrócić samowolę uniemożliwiającą Bogu – lub jeśli ktoś woli, Sile Wyższej – dostęp do naszego życia. Wiara z pewnością jest konieczna, ale sama wiara nic nie zdziała. Możemy wierzyć i jednocześnie być bardzo daleko od Boga. Toteż musimy teraz zastanowić się, w jaki sposób możemy umożliwić Mu przyjście do nas. Trzeci Krok jest pierwszą próbą na tej drodze. Skuteczność całego programu AA zależy od tego, czy rzeczywiście rzetelnie i szczerze „postanowiliśmy powierzyć naszą wolę i nasze życie opiece Boga, jakkolwiek Go pojmujemy”.
Podjęcie tego Kroku wydaje się trudne, a nawet niemożliwe, każdemu nowocześnie i praktycznie myślącemu nowicjuszowi w AA. Bez względu na to, jak bardzo tego pragnie, nowicjusz nie potrafi sobie wyobrazić, w jaki sposób może powierzyć swoją wolę i życie opiece jakiegokolwiek Boga, którego istnienie przyjmuje do wiadomości. Na szczęście my, którzy z podobnymi obawami przeszliśmy już tę próbę, możemy zaświadczyć, że każdy, absolutnie każdy może ją podjąć. Możemy też dodać, że potrzebny do tego jest tylko początek, nawet najmniejszy początek. Z chwilą, kiedy włożyliśmy klucz dobrych chęci do zamka i uchyliliśmy choć trochę drzwi, przekonaliśmy się, że zawsze można je otworzyć jeszcze szerzej. I choć często się zdarza, że nasza samowola znów je zatrzaskuje, zawsze otwierają się one z powrotem, gdy tylko bierzemy do ręki klucz dobrych chęci.
Być może wszystko to brzmi tak tajemniczo i odlegle, jak teoria względności Einsteina lub jakieś twierdzenie fizyki jądrowej. Zaraz się przekonamy, że w gruncie rzeczy jest to bardzo praktyczne. Przecież każdy, kto przyszedł do AA i ma zamiar tu pozostać, bezwiednie już zrobił początek Trzeciego Kroku. Czyż nie jest bowiem prawdą, że w odniesieniu do wszystkich spraw mających związek z alkoholem każdy z nowicjuszy postanowił powierzyć swoje życie opiece, ochronie i przewodnictwu Anonimowych Alkoholików? A więc każdy już okazał gotowość wyrzeczenia się samowoli oraz własnych wyobrażeń na temat problemu alkoholowego i przyjęcia poglądów sugerowanych przez AA. Każdy nowicjusz z dobrymi chęciami czuje się w AA jak skołatana łódka w bezpiecznej przystani. Czymże to jest, jeśli nie powierzeniem własnej woli i własnego życia opiece nowo odnalezionej Opatrzności?
Przypuśćmy jednak, że nasz instynkt nadal protestuje, co wcale nie będzie niespodzianką. „W porządku. Gdy w grę wchodzi alkohol, muszę podporządkować się AA, ale we wszystkich innych sprawach chcę zachować niezależność. W żadnym przypadku nie pozwolę zredukować się do zera. Jeśli nieustannie będę oddawał swoje życie i wolę opiece Czegoś lub Kogoś, co stanie się ze mną? Będę wyglądać jak dziura w całym. Oczywiście, jest to rozumowanie, w którym instynkt i logika zawsze wzmacniają samouwielbienie, utrudniają rozwój duchowy. Rzecz w tym, że tego rodzaju rozumowanie nie bierze pod uwagę oczywistych faktów. Faktem bowiem jest to, że im bar dziej jesteśmy gotowi podporządkować się Sile Wyższej, tym bardziej stajemy się niezależni. Toteż taka zależność, jaka istnieje w AA, w rzeczywistości jest środkiem do osiągnięcia prawdziwej niezależności ducha.
Przyjrzyjmy się nieco uważniej, jak ta sprawa zależności wygląda w naszym codziennym życiu. Będziemy zdumieni, jak bardzo zależni, a jednocześnie jak nieświadomi tej zależności jesteśmy na każdym kroku. Każdy nowoczesny dom jest wyposażony w przewody elektryczne doprowadzające energię elektryczną. Z tej zależności jesteśmy bardzo zadowoleni i mamy nadzieję, że nikt nas nigdy nie odetnie od źródła prądu. W pełni akceptując zależność od tego cudownego wynalazku, czujemy się dzięki niemu bardziej niezależni osobiście. Zresztą elektryczność zapewnia nam nie tylko większą niezależność, ale także wygodę i bezpieczeństwo. Siła prądu wykonuje to wszystko, czego od niej potrzebujemy. Elektryczność, ta dziwna energia, niezrozumiała dla większości ludzi, bezgłośnie i niezawodnie zaspokaja zarówno nasze najprostsze codzienne potrzeby, jak i takie, od których zależy ludzkie życie. Spytajmy chorego – każdy podłączony do sztucznego płuca chory opowie o tym, z jak bezgraniczną ufnością akceptuje zależność od maszyny, która podtrzymuje jego oddech i życie.
Lecz w chwili, gdy ktoś ośmiela się postawić pod znakiem zapytania naszą niezależność umysłową i uczuciową zachowujemy się zupełnie inaczej. Z jakim uporem rości my sobie prawo do wyłącznej decyzji, gdy w grę wchodzą nasze poglądy i postępowanie. Ależ oczywiście, zawsze rozważymy wszystkie argumenty za i przeciw. Uprzejmie wysłuchamy dobrych rad, ale w końcu sami podejmiemy decyzję. Nie pozwolimy nikomu naruszyć naszej osobistej niezależności. A poza tym to przecież – jak nam się wydaje – do nikogo nie możemy mieć pełnego zaufania. Jesteśmy pewni, że nasza inteligencja wsparta siłą woli, zapewnia nam kontrolę nad własnym samopoczuciem oraz gwarantuje sukcesy w otaczającym nas świecie. Ta śmiała filozofia, w myśl, której każdy jest własnym Bogiem, może imponować w słowach, ale czy zdaje ona surowy egzamin skuteczności życiowej? Jedno uważne spojrzenie w lustro powinno wystarczyć za odpowiedź każdemu alkoholikowi.
Jeśli to lustrzane odbicie okaże się zbyt nieprzyjemne (a takie zazwyczaj jest), można najpierw spróbować przyjrzeć się rezultatom samowystarczalności ludzi normalnych, nie dotkniętych chorobą alkoholową. Wszędzie wokół nas widzimy ludzi pełnych złości i lęku, społeczeństwo podzielone na wojujące ze sobą grupy i grupki. Każda z tych grup mówi innym: „To my, a nie wy, mamy rację”. Każda z tych grup nacisku, jeśli tylko jest dostatecznie silna, arogancko narzuca swoją wolę pozostałym. Tak samo dzieje się w stosunkach między pojedynczymi ludźmi. Sumą tych wszystkich zawziętych zmagań jest coraz mniej pokoju i braterstwa na świecie. Filozofia samowystarczalności nie daje pożytku. Jest jak niszczycielski moloch, którego zwycięstwo oznacza powszechną ruinę.
Dlatego też my, alkoholicy możemy czuć się prawdziwie uprzywilejowani. Każdy z nas przeszedł przez własne, nie omal śmiertelne starcie z molochem samowoli i każdy wycierpiał pod jego razami wystarczająco wiele, by zapragnąć czegoś lepszego. Tak więc raczej wskutek okoliczności niż własnej zasługi trafiliśmy do AA, przyznaliśmy się do porażki, wznieciliśmy w sobie pierwsze iskry wiary, a teraz pragniemy powierzyć naszą wolę i życie Sile Wyższej.
Zdajemy sobie sprawę z tego, że słowo „zależność” brzmi równie odstręczająco dla wielu psychiatrów i psychologów, jak i dla alkoholików. Podobnie jak nasi koledzy z dyplomami, jesteśmy świadomi istnienia szkodliwych form zależności. Doświadczaliśmy wielu z nich. Ludzie dorośli, na przykład, nie powinni pozostawać w nadmiernej zależności uczuciowej od rodziców. Jeśli nie wyszli w sensie emocjonalnym spod skrzydeł rodzicielskich w odpowiednim czasie, powinni przebudzić się i zrobić to teraz. Ten właśnie rodzaj niewłaściwej zależności doprowadził wielu buntowniczo nastawionych alkoholików do wniosku, że wszelka zależność musi być nieznośnie szkodliwa. Ale zależność od grupy AA lub od Siły Wyższej nikomu jeszcze nie zaszkodziła.
Pierwszą wielką próbą skuteczności tej zasady duchowej była druga wojna światowa. Anonimowi Alkoholicy wstępowali do wojska i zostali rozrzuceni po całym świecie. Nikt nie wiedział czy będą zdolni poddać się dyscyplinie, czy nie załamią się pod obstrzałem, czy zniosą monotonię i koszmar wojny. Czy ten rodzaj zależności, jakiego nauczy li się w AA pomoże im przetrwać? Pomógł. Zdarzało się im mniej wpadek alkoholowych i załamań emocjonalnych niż tym AA, którzy bezpiecznie pozostali w domu. W wytrwałości i męstwie nie ustępowali innym żołnierzom. Czy to na Alasce, czy na przyczółkach Salerno, ich zależność od Siły Wyższej zdawała egzamin. I nie tylko nie była ona słabością; zależność ta była głównym źródłem ich siły.
W jaki więc konkretnie sposób ktoś pełen dobrych chęci może wytrwale powierzać swoją wolę i życie Sile Wyższej? Jak wspominaliśmy, początek zrobił już wtedy, gdy zdał się na pomoc AA przy rozwiązywaniu swego problemu alkoholowego. Później jednak najprawdopodobniej przekonał się, że alkohol nie był jego jedynym problemem oraz że na wiele spośród dręczących go komplikacji życiowych nie pomagają nawet największa determinacja i odwaga, na jakie go stać. Po prostu kłopoty te nie ustępują, męczą go i zagrażają jego nowo odnalezionej trzeźwości. Nadal pogrąża się w goryczy, gdy myśli o ludziach, którym wciąż jeszcze czegoś zazdrości, lub których nienawidzi. Zamartwia się kłopotami pieniężnymi i popada w panikę na myśl o wszystkich bezpiecznych mostach, które alkohol za nim spalił. Czy kiedykolwiek uda mu się wydostać z tego strasznego rumowiska, na którym znalazł się rozstając się z rodziną i tracąc jej miłość? Samotna odwaga i nie wsparta czyjąś pomocą wola, nic tu nie zdziałają. Z całą pewnością musi teraz oprzeć się o Coś lub o Kogoś innego.
Początkowo tym „kimś” będzie najprawdopodobniej naj bliższy przyjaciel w AA. Nowicjusz będzie polegać na jego zapewnieniu, że liczne problemy, jeszcze bardziej dotkliwe obecnie, po odstawieniu uśmierzającego ból kieliszka dadzą się jednak rozwiązać. Oczywiście opiekun zwróci mu także uwagę na to, że mimo trzeźwości zdolność nowicjusza do kierowania własnym życiem jest bardzo ograniczona, wszak jest on zaledwie początkującym adeptem programu AA. Trzeźwość umocniona w rezultacie uznania swojego alko holizmu i uczestnictwa w kilku spotkaniach AA jest wprawdzie niezwykle ważna, ale do trwałej trzeźwości i pogodne go, pożytecznego życia, droga jeszcze daleka. Właśnie teraz trzeba podjąć pozostałe Kroki programu AA. Jedynie systematyczne stosowanie tych Kroków jako nowy sposób życia, może przynieść tak bardzo pożądane rezultaty.
Po to jednak, by skutecznie stosować kolejne Kroki AA, najpierw musimy z całą determinacją i wytrwałością spróbować Trzeciego Kroku. Stwierdzenie to może zaskoczyć nowicjuszy, którzy dopiero co się przekonali o swojej bez silności i zaczęli stopniowo nabierać przekonania, że wola jednostki jest nic nie warta. Zostali przekonani, i słusznie, że w samotnych zapasach z wieloma innymi problemami nie związanymi bezpośrednio z piciem, także nie dadzą sobie rady. A teraz okazuje się, że są pewne rzeczy, których człowiek może dokonać tylko sam. Sam jeden, stosownie do swojej własnej sytuacji, musi rozwinąć w sobie postawę gotowości. A kiedy już uzyska taką gotowość, tylko on sam może zdecydować się na podjęcie wysiłku. Taka próba jest aktem własnej woli. Cały program Dwunastu Kroków wymaga stałego i osobistego wysiłku w stosowaniu się do jego zasad i – jak ufamy – do woli Bożej.
Dopiero bowiem wtedy, kiedy próbujemy pogodzić naszą wolę z wolą Boga, zaczynamy używać jej właściwie Było to dla nas wszystkich prawdziwie cudownym objawieniem.
Cały nasz problem polegał na niewłaściwym korzystaniu z siły woli. Uderzaliśmy nią jak głową w mur naszych problemów, zamiast starać się pogodzić naszą wolę z Bożymi zamiarami wobec nas.
Stopniowe dążenie do tego jest celem Dwunastu Kroków AA, a Trzeci Krok wprowadza nas na tę drogę.
Gdy tylko uznamy tę prawdę, podjęcie Trzeciego Kroku okaże się całkiem łatwe. We wszelkich chwilach wzburzenia emocjonalnego czy niezdecydowania, spróbujmy się skupić, pomodlić o spokój i w ciszy powiedzieć po prostu:
Boże, użycz mi pogody ducha, abym godził się z tym, czego nie mogę zmienić, odwagi, abym zmieniał to, co mogę zmienić i mądrości, abym odróżniał jedno od drugiego.
Niech się dzieje wola Twoja, nie moja.